آشنایی با یک آزمایش جذاب برای طرح جابر؛ پروژه آزمایش برای طرح جابر کلاس پنجم و ششم ابتدایی
پروژه طرح جابر در گروه آزمایش، مناسب برای کلاس پنجم و ششم ابتدایی
آیا رنگ ها در طعم ها تأثیرگذار خواهند بود؟
چکیده
آیا مزه آب سیب سبز شبیه آب سیب قرمز است؟ این سوال ممکن است احمقانه به نظر برسد. رنگ غذا هیچ طعمی ندارد؛ پس چطور می تواند طعم چیزی را تغییر دهد؟ در این پروژه‌ی علمی می توانیم دریابیم که آیا این اتفاق می افتد یا خیر.
مقدمه
پرزهای چشایی روی زبان شما طعم و گروه غذایی را تشخیص می دهند و به شما کمک می کنند غذایی که می‌خورید را بشناسید. با این حال، حس های دیگر در چگونگی تجربه غذا نقش دارند. احتمال می دانید که بوی غذا می تواند تاثیر زیادی بر طعم آن داشته باشد، اما آیا می دانستید که ظاهر غذا هم تجربه ما از آن را تغییر می دهد؟ از آن جایی که قبل از این که غذا را در دهان خود بگذاریم به آن نگاه می کنیم، اولین اطلاعاتی که مغز در مورد هر غذایی دریافت می کند از طریق چشم است!
این پروژه برای طرح جابر کلاس ششم ابتداییمناسب است
از سنین کودکی یاد می گیریم که رنگ ها را با طعم ها همراه کنیم. وقتی چیزی نارنجی است، انتظار داریم طعم پرتقال بدهد. اگر پودینگ سبز رنگی را مزه کردید، اگر بفهمید طعم گیلاس می دهد متعجب خواهید شد. اختلاف بین ظاهر غذا و طعم آن می تواند شناسایی طعم را مشکل تر کند.
تحقیقات نشان داده اند که ظاهر غذا می تواند تاثیر بسزایی در طعم آن داشته باشد. در این مطالعه، شرکت کنندگان یک بشقاب استیک و سیب زمینی سرخ کرده با ظاهری عادی خوردند. تمام شرکت کنندگان بیان کردند که از غذای خود لذت بردند و طعم آن خوب بود. با این حال وقتی چراغ ها روشن شدند، مشخص شد که رنگ استیک، آبی است و سیب زمینی ها به رنگ سبز درآمده اند. وقتی شرکت کنندگان این را دیدند، بیشتر آنها از خوردن غذای بیشتر دست برداشتند و چند شرکت کننده مریض شدند! در این آزمایش مشاهده می شود که ظاهر غذا چگونه بر طعم آن اثر می گذارد. نگران نباشید، قرار نیست استیک آبی بخورید!!
اصطلاحات و مفاهیم
– پرزهای چشایی
– طعم
– حس ها
سوالات
– آیا شما غذایی خاص با رنگی خاص را ترجیح می دهید؟
-آیا آن رنگ را به طعم خاصی اختصاص می دهید؟
برای مثال، شکلات قرمز با طعم گیلاس را به شکلات سبز با طعم لیمو ترجیح می دهید؟
– آیا فکر می کنید رنگ غذا یا نوشیدنی بر طعم آن اثر دارد؟ اگر رنگ “غیر منتظره” باشد چه؟ (برای مثال برای طعم گیلاس و لیمو جای رنگ قرمز و سبز عوض شود؟)
مواد و تجهیزات
– داوطلب (حداقل 3 نفر)
– بطری بزرگ آب سیب
– رنگ خوراکی آبی، سبز و قرمز
– لیوان های یکبار مصرف تمیز (3 عدد برای هر داوطلب)
– ماژیک ثابت (که پاک نمی شود)
– لیوان نوشیدنی (1 عدد برای هر داوطلب)
– آب
– میزی که شما و داوطلبان بتوانید پشت آن بنشینید
– زمان سنج یا کرونومتر
– دفترچه یادداشت (نوت بوک) آزمایشگاه
این پروژه برای طرح جابر کلاس پنجم و طرح جابر کلاس ششم ابتدایی مناسب است
مراحل آزمایش – روش کار با افراد داوطلب
هنگام طراحی آزمایشی با افراد، ملاحظات خاصی وجود دارند.. قبل از انجام آزمایش یا تحقیق، در مورد قوانین و مقررات جشنواره علمی طرح جابر که وارد آن می شوید مشاوره بگیرید. لطفا به مستندات “پروژه های حاوی موارد انسانی” و “انجمن تحقیقات علمی” برای مشاهده نیازهای مهم دیگر مراجعه کنید.
اگر با افراد کم سن و سال کار می کنید، باید اجازه آنها را از والدین یا سرپرست آن ها (و اگر آزمایش را در مدرسه انجام می دهید از معلم آنها) بگیرید، تا مطمئن شوید که شرکت این دانش آموزان در پروژه علمی شما مشکلی ندارد. در ادامه دستورالعمل پیشنهادی برای گرفتن اجازه‌ی کار با دانش آموزان آمده است:
- a. شرح کاملی از پروژه ی علمی خود، آنچه که مطالعه می کنید و آنچه می خواهید بیاموزید، بنویسید. نحوه‌ی آزمایش دانش آموزان را یادداشت کنید. پاراگرافی برای گرفتن امضای والدین یا سرپرست یا معلم در نظر بگیرید.
- b. به تعداد دانش آموزان که مورد مطالعه قرار می دهید، این برگه را چاپ کنید.
- c. برگه های رضایت (اجازه نامه) را به دانش آموزان یا معلم آن ها بدهید تا به اولیای خود بدهند. باید اجازه‌ی تمام دانش آموزان را داشته باشید تا بتوانید از آن ها در آزمایش خود استفاده کنید.
نکته: داوطلبان نباید بدانند که در هر لیوان آب سیب وجود دارد! داوطلبان شما باید انتظار داشته باشند که در هر لیوان چیزی متفاوت ببینند. بنابراین، به آنها اجازه ندهید قبل از زمان مقرر آماده کردن نوشیدنی ها را ببینند.
- از ماژیک برای شماره گذاری لیوان های تمیز استفاده کنید. یک سوم لیوان ها را برچسب A، یک سوم بعدی را B و یک سوم آخر را برچسب C بزنید.
- حدود ¼ لیوان آب سیب در هر لیوان تمیز بریزید.
- همه لیوان های با برچسب A را در یک ردیف، لیوان های با برچسب B را در یک ردیف و لیوان های با برچسب C را در یک ردیف قرار دهید.
- دو قطره رنگ غذای آبی به لیوان های با برچسب A بریزید (اگر رنگ آن به اندازه‌ی کافی تیره نیست رنگ غذای بیشتری اضافه کنید).
- دو قطره رنگ غذای سبز به لیوان های با برچسب B بریزید (اگر رنگ آن به اندازه‌ی کافی تیره نیست رنگ غذای بیشتری اضافه کنید).
- دو قطره رنگ غذای قرمز به لیوان های با برچسب C بریزید (اگر رنگ آن به اندازه‌ی کافی تیره نیست رنگ غذای بیشتری اضافه کنید).
- در دفتر آزمایشگاهی خود یک کپی از جدول زیر را ایجاد کنید.
| حرف روی لیوان | داوطلب 1 | داوطلب 2 | داوطلب 3 | کل |
| A | ||||
| B | ||||
| C |
جدول 1. جدول داده های نمونه. اگر داوطلبان بیشتری دارید، تعداد ستون ها را اضافه کنید.
- سه لیوان را با آب تسویه شده پر کنید.
- به داوطلب اول بگویید پشت میز بنشیند. لیوان های A، B و C را جلوی او بگذارید. همچنین لیوان آب را به او بدهید.
- از او بخواهید کمی آب بخورد تا دهانش پاک شود.
- به داوطلب بگویید که از او می خواهید نوشیدنی لیوان های A، B و C را مزه کند و بین هر کدام آب بخورد. او دو دقیقه زمان دارد که نوشیدنی ها را مزه کند. وقتی نوشیدنی درون هر لیوان را مزه کرد، باید آن ها را از نوشیدنی که بیشتر دوست داشت، به نوشیدنی که کمتر دوست داشت، مرتب کند (باید به نوشیدنی ها امتیاز بدهد). داوطلب می تواند هر لیوان را بیش از یکبار مزه کند، اما بین هر بار مزه کردن باید آب بخورد.
- از داوطلب بخواهید آزمایش را شروع کند. وقتی لیوان اول را مزه کرد، زمان سنج یا کرونومتر را راه بیندازید. به هیچ سوالی که داوطلب می پرسد جواب ندهید، یا به هر چیزی که می گوید واکنش نشان ندهید.
- بعد از دو دقیقه زمان سنج را متوقف کنید و به داوطلب بگویید مزه کردن را متوقف کند.
- از او بپرسید نوشیدنی مورد علاقه‌ی او کدام است. در ستون “داوطلب 1” لیوان مورد علاقه او را با شماره “3” علامت بزنید. برای مثال اگر داوطلب لیوان B را به عنوان بهترین نوشیدنی انتخاب کرد، عدد 3 را در سطر B زیر ستون “داوطلب 1” بنویسید.
- از داوطلب بپرسید کدام لیوان را کمتر دوست داشت. در ستون “داوطلب 1” این لیوان را با عدد 1 مشخص کنید.
- عدد 2 را در سطر باقیمانده بنویسید.
- گام های 1 – 9 را با داوطلبان دیگر نیز تکرار کنید. پاسخ های آن ها را در ستون های متناظر ثبت کنید.
- مقادیر هر سطر را جمع کرده و مقدار کل را در ستون “کل” بنویسید. برای مثال اگر لیوان A امتیاز 2، 1 و 2 را از سه داوطلب گرفت است، در ستون کل برای لیوان A عدد 5 را ثبت کنید.
- کدام لیوان بالاترین امتیاز کل را دارد؟ کدام امتیاز کمترین امتیاز را دارد؟ آیا الگویی برای لیوان مورد علاقه و ترجیح داوطلبان وجود دارد؟ این نتایج در مقایسه با پیش بینی شما در مورد تاثیر رنگ بر طعم چه وضعیتی دارند؟
تغییرات (تنوع ها)
– این آزمایش را با غذاهای مایع و جامد دیگر انجام دهید.
از یک متخصص، سوال بپرسید
“از متخصص بپرسید” راهکاری است که دانش آموزان برای یافتن پاسخ سوالات علمی خود، که نتوانسته اند از دیگر منابع به دست آورند، از آن استفاده می‌کنند. اگر سوالات خاصی در مورد پروژه علمی خود دارید، تیم کافه محتوا می تواند به شما کمک کند. متخصصان ما این کار را برای شما انجام نمی دهند، اما به شما پیشنهاد می دهند، راهنمایی می کنند و به شما در حل مشکل کمک خواهند کرد.
شاید به مطلب زیر برای طرح جابر علاقه مند باشید:
با عرض سلام و خسته نباشید
با این آزمایش به چه نتیجه ای میرسیم؟ و این نتیجه چه فایده ای خواهد داشت؟
سلام خدمت شما دوست عزیز.
در پاسخ به سوال شما باید این گونه آغاز کنیم: آیا شده تا به حال به خاطر اینکه یک غذا یا ماده خوراکی، ظاهر زیبایی ندارد از خوردن آن دوری کنید؟ آیا فست فودها با رنگ های جذاب، نظر مخاطب را بهترجذب نمی کنند؟
آیا این جمله ها به مفهوم آن است که اگر یک ماده خوراکی از نظررنگ ظاهری، دلنشین نیست، طعم خوبی ندارد؟!!!!!
در این آزمایش ثابت می کنیم که طعم و مزه هیچ ارتباطی با ظاهر غذا ندارد؛ یک ماده خوراکی زیبا، لزوماً می تواند بد مزه باشد و یا بالعکس. خوراکی معمولی می تواند بسیار خوشمزه هم باشد..
دانش آموزان ششم با این آزمایش به بسیاری از سوالات پاسخ می دهند، چالش های جدید مطرح می کنند و حتی می توانند موضوعات مشابه را وارد آزمایش خود کنند.
با تشکر